Achtergrondinformatie
Wet op kansspelen
De voormalige Wet op de Kansspelen (Wok) trad op 31 december 1964 in werking. Het doel van de Wok was het harmoniseren en vereenvoudigen van bepalingen uit de Loterijwet, het Wetboek van Strafrecht, de Totalisatorwet en andere relevante voorschriften. De Loterijwet bevatte regels met betrekking tot het aanbieden van en deelnemen aan loterijen, terwijl het Wetboek van Strafrecht een algemeen verbod op kansspelen ('hazardspelen') vastlegde. De Totalisatorwet voorzag in de mogelijkheid om vergunningen te verstrekken voor kansspelen bij harddraverijen en paardenraces, wat de enige uitzondering op het kansspelverbod was. Deze uitzondering werd veralgemeniseerd en opgenomen in artikel 1 van de Wok, waarmee een vergunningplicht werd ingesteld voor alle vormen van kansspelen, inclusief nieuwe vormen zoals internetgokken die destijds nog niet voorzien waren.
Het uitgangspunt van de Wok was het instellen van een algemeen verbod op kansspelen, waarvoor slechts een uitzondering gemaakt kon worden na vergunningverlening. Dit systeem stelde de overheid in staat het aanbod van kansspelen te reguleren, zodat ongewenste maatschappelijke gevolgen, zoals criminaliteit en witwassen, konden worden tegengegaan en de consument beschermd werd, met name tegen het risico van gokverslaving. Deze bescherming van de consument en andere fundamentele maatschappelijke belangen, waaronder de volksgezondheid, verzetten zich tegen ongereguleerd gokken.
Tijdlijn wet Kansspelen op Afstand
2016
19 februari 2019
1 april 2021
1 oktober 2021
2022
juni 2024
Verwacht in 2025
De Tweede Kamer stemt in met de invoering van de Wet Kansspelen op Afstand (Koa) om de online gokmarkt te reguleren en spelers te beschermen. De wet moet nog door de Eerste Kamer worden goedgekeurd.
De Eerste Kamer stemt in met de Wet Kansspelen op Afstand, waarmee de weg wordt vrijgemaakt voor legale online kansspelen in Nederland.
De Wet Kansspelen op Afstand treedt officieel in werking. Vanaf dit moment kunnen aanbieders een vergunning aanvragen om legaal online kansspelen aan te bieden.
De Nederlandse online gokmarkt gaat open. De Kansspelautoriteit (Ksa) verleent de eerste vergunningen aan online kansspelaanbieders, waardoor zij legaal actief mogen zijn op de Nederlandse markt.
Het toezicht van de Kansspelautoriteit wordt versterkt om naleving van de Wet Koa te waarborgen. De Ksa voert controles uit op aanbieders en legt boetes op bij overtredingen, zoals het aanbieden van kansspelen zonder vergunning of het niet naleven van regels rondom verslavingspreventie.
De rechtbanken van Amsterdam en Noord-Holland leggen prejudiciële vragen voor aan de Hoge Raad. Ze vragen verduidelijking over het recht op terugvordering van gokverliezen bij online casino’s zonder vergunning vóór de invoering van de Wet Koa.
De Hoge Raad zal zich hierover uitspreken en cruciale informatie verstrekken die bepalend zal zijn voor alle toekomstige rechtszaken. De termijn voor de beantwoording van deze prejudiciële vragen bedraagt doorgaans tussen de zes en twaalf maanden.
Kansspelen op afstand
Gezien de veroudering van de Wet op de Kansspelen (Wok), oordeelde de wetgever dat modernisering en regulering noodzakelijk waren. Dit resulteerde in juli 2014 in het wetsvoorstel voor de Wet kansspelen op afstand (Koa), waarmee de Wok werd aangepast. Het wetsvoorstel voorzag in de mogelijkheid om een vergunning te verlenen voor het aanbieden van online kansspelen in Nederland.
Kansspelen op afstand zijn kansspelen waarbij de speler online deelneemt, zonder fysiek contact met de organisator. Volgens de Wet op de Kansspelen is het verboden om kansspelen aan te bieden zonder vergunning. Tot 1 april 2021 bestond er echter geen regeling voor online kansspelen, waardoor aanbieders geen vergunning konden verkrijgen voor het aanbieden van online kansspelen in Nederland. Met de invoering van de Wet Kansspelen op Afstand (Koa) op 1 april 2021 werd het aanbod van online kansspelen gereguleerd. Deze wet heeft als doel consumenten te beschermen, gokverslaving te voorkomen en illegale en criminele activiteiten tegen te gaan. Sinds 1 oktober 2021 is het mogelijk om een vergunning van de Nederlandse Kansspelautoriteit (Ksa) te verkrijgen voor het aanbieden van online kansspelen op de Nederlandse markt. Momenteel hebben 32 aanbieders een licentie ontvangen van de Ksa.
De lijst van vergunde aanbieders is te raadplegen op de website van de Ksa:
https://kansspelautoriteit.nl/veilig-spelen/veilig-online-gokken/kansspelwijzer-online-gokken/
Er zijn verschillende situaties waarin een online kansspelaanbieder als illegaal wordt beschouwd:
-
Geen vergunning van de Ksa: Alleen aanbieders met een licentie van de Ksa mogen online kansspelen aanbieden in Nederland. Het aanbieden van kansspelen zonder deze vergunning is illegaal.
-
Richten op de Nederlandse markt zonder vergunning: Wanneer een buitenlandse aanbieder zich richt op Nederlandse spelers zonder licentie, bijvoorbeeld door het gebruik van de Nederlandse taal, Nederlandse betalingsmethoden, of marketing gericht op Nederland, wordt dit als illegaal beschouwd.
-
Niet naleven van wet- en regelgeving: Legale aanbieders moeten voldoen aan strikte eisen op het gebied van verslavingspreventie, transparantie en consumentenbescherming. Aanbieders die deze regels niet naleven, kunnen hun vergunning verliezen en worden als illegaal aangemerkt.
-
Blokkeren van zelfuitsluiting via Cruks: Legale aanbieders zijn verplicht aangesloten bij Cruks (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen). Wanneer een aanbieder spelers niet registreert of toegang verleent ondanks uitsluiting via Cruks, wordt dit eveneens als een overtreding beschouwd.
Tot 1 oktober 2021 opereerden alle online kansspelaanbieders illegaal in Nederland, en veel Nederlanders gokten al voor deze datum via buitenlandse aanbieders zonder vergunning.
Rechtszaken
Tot op heden zijn er ongeveer vijftig rechtszaken aangespannen door gokkers die tegen verschillende kansspelaanbieders procederen bij diverse rechtbanken. Deze gokkers beweren dat hun overeenkomst met de kansspelaanbieders in strijd is met het wettelijke verbod en daarom nietig is, waardoor zij aanspraak maken op terugbetaling van hun verliezen. De online kansspelaanbieders betwisten dit standpunt en stellen dat de wet niet bedoeld was om dergelijke overeenkomsten ongeldig te verklaren. Daarnaast beweren zij dat online gokken reeds vóór 1 oktober 2021 door de overheid werd gedoogd, wat volgens hen impliceert dat de overeenkomsten geldig zijn, ondanks het ontbreken van een Nederlandse vergunning.
Hoge Raad
Tot op heden hebben verschillende rechtbanken uiteenlopende uitspraken gedaan over dit onderwerp. Bij verschillende rechtbanken lopen zaken van gokkers tegen online kansspelaanbieders zonder vergunning. De rechtbanken zijn het erover eens dat overeenkomsten met kansspelaanbieders zonder vergunning nietig of vernietigbaar zijn. Over de vraag of dit ook betekent dat het verloren geld moet worden terugbetaald, verschillen ze echter van mening.
De rechtbanken zijn voornemens de volgende vragen voor te leggen:
-
Had de Wet op de Kansspelen (Wok) aanvankelijk de strekking om de geldigheid van daarmee strijdige rechtshandelingen aan te tasten?
-
Zo ja, is deze strekking – na aanvankelijke aanwezigheid – verloren gegaan door maatschappelijke ontwikkelingen en/of het handhavingsbeleid van de Kansspelautoriteit?
-
Is een kansspelovereenkomst tussen een in Nederland verblijvende consument en een aanbieder van kansspelen op internet zonder vergunning in de zin van de Wok een nietige overeenkomst volgens artikel 3:40 BW?
-
Maakt het voor de beantwoording van vraag 3 nog uit of de kansspelaanbieder (of een daaraan gelieerde entiteit) voldeed aan de prioriteringscriteria van de Kansspelautoriteit?
-
Indien het antwoord op vraag 3 bevestigend is, welke rechtsgevolgen heeft dit? Is een vordering tot terugbetaling van het geleden verlies op grond van onverschuldigde betaling toewijsbaar?
Door deze vragen voor te leggen, hopen de rechtbanken te voorkomen dat er nog talrijke zaken worden gevoerd, mogelijk ook in hoger beroep, waarin dezelfde rechtsvraag telkens opnieuw behandeld moet worden. Zij vragen verduidelijkheid over de mogelijkheid voor gokkers om hun verliezen terug te vorderen van online kansspelaanbieders zonder vergunning. Het antwoord van de Hoge Raad kan een einde maken aan de rechtsongelijkheid die is ontstaan doordat verschillende rechtbanken hierover verschillend oordelen.
Hoe nu verder
De algemene verwachting is dat het beantwoorden van deze vragen door de Hoge Raad 1 tot 2 jaar kan duren. Als gevolg hiervan worden alle uitspraken in de lopende procedures met betrekking tot dit onderwerp uitgesteld totdat de Hoge Raad deze vragen heeft beantwoord.
Veel advocaten en claimstichtingen hebben besloten alle procedures met betrekking tot het terugvorderen van gokverliezen bij illegale kansspelaanbieders voor 1 oktober 2021 tijdelijk stop te zetten, in afwachting van de Hoge Raad. De meeste zijn momenteel vooral bezig met het aantrekken van cliënten ter voorbereiding op een massaclaim.
Wij zijn geen voorstander van een massaclaim, aangezien dit proces doorgaans veel tijd vergt en vaak niet het meest optimale resultaat oplevert voor de individuele cliënten.
Wij geloven in een individuele aanpak, omdat we hiermee het beste resultaat voor elke cliënt kunnen realiseren. Bovendien hebben wij veel vertrouwen in een positieve uitspraak van de Hoge Raad, waardoor wij doorgaan met het opstarten en financieren van procedures, zodat wij onmiddellijk verder kunnen zodra de Hoge Raad een positieve uitspraak doet.